VOC schip  'de Amsterdam'

Eind oktober 1999 namen een aantal leden van de stichting Mergor in Mosam deel aan werkzaamheden ten behoeve van het VOC schip de 'Amsterdam'. Dit schip is gestrand op de kust nabij Hastings (Engeland) op zijn eerste reis naar de Oost. Nadat 't een zandbank geraakt had, verloor het zijn roer en kwam ten anker in Pevensey Bay. Gezagvoerder kapitein Klump besloot zover mogelijk het strand op te zeilen om zodoende schip, lading en opvarende te kunnen redden. De meeste opvarende konden ongedeerd van boord komen en de lading van 28 kisten met zilveren baren werd gered. Het bergen van de overige goederen en uitrusting aan boord mislukte na een aantal pogingen. In korte tijd zakte de 'Amsterdam' diep in het zand weg. Licht hellend over bakboord ligt hij nu nog steeds in de branding. Onder het zand steekt nog ongeveer 8 meter van de onbeschadigde en volledig gevulde scheepsromp. Tijdens laagwater (spring), vier keer per jaar, valt de wrakplaats droog en zijn de uiteinden van de spanten zichtbaar.

Wrak van de 'Amsterdam' met daaromheen de kofferdam en ijzeren balken. Rechtsboven van het wrak, de plaats waar het duikplatform stond.

Begin jaren tachtig is er onder auspiciën van de stichting VOC-schip Amsterdam een uitgebreid onderzoek gestart naar dit midden-18e-eeuwse scheepswrak, dat als het best bewaarde exemplaar van de tot nu toe teruggevonden VOC-schepen beschouwd kan worden. het dateert uit een historisch belangrijke periode waarin het bedrijf van de VOC tal van moderniseringen onderging. Behalve studie in de archieven zijn er ook enkele grootschalige onderwaterarcheologische opgravingscampagnes georganiseerd die een schat aan archeologische vondsten opleverden. Door omstandigheden zijn de werkzaamheden op de 'Amsterdam' de laatste jaren op een laag pitje komen te staan. De stichting zoekt nog steeds naar oplossingen om de 'Amsterdam' te behouden en verder te onderzoeken. De situatie is nijpend, aangezien door stroming en branding voortdurend delen van de scheepsromp en van vondsten binnenin het schip wegspoelen. Daarom zijn er plannen ontwikkeld om het schip in zijn geheel te bergen, over te brengen naar Nederland en hier verder te onderzoeken.

Tijdens de opgravingscampagnes in die periode is er een lage damwand om het achterschip geplaatst en bovenop de damwand werden ijzeren balken bevestigd voor o.a. het inmeten van het wrak. Naast de damwand verrees een duikplatform. De laatste resten van het platform zijn in 1996 verwijderd omdat ze mogelijk gevaar voor de scheepvaart en visserij opleverden. Ook hier waren een aantal leden van onze stichting betrokken.

Duikers van de st. Mergor in Mosam op de wrakplaats 'Amsterdam' in afwachting van het lage water.

In augustus '99 werd vanuit Engelse hoek geopperd dat de bescherming van de 'Amsterdam` gevaar liep door de ijzeren balken over het wrak. Deze zouden de zandafzetting op het wrak bemoeilijken en de mogelijkheid bestond dat balken zouden breken en het wrak beschadigen. Door de stichting VOC-schip 'Amsterdam' werd een actie gestart om van 23 tot 26 oktober 1999 de balken te verwijderen. Eveneens zou een proef gedaan worden met doek of zeil om die delen die uit het zand staken "in te pakken" en zo verdere aantasting tegen te gaan. Onder extreme omstandigheden, hevige stormen, zware regenval in het donker, werden de zeven zware balken, tijdens het laagwater tij, losgebrand en verwijderd. Eveneens werd de boeg van de 'Amsterdam', die het verst uit het zand stak, "ingepakt" met een doorlatend zeildoek en vastgezet met zandzakken. Hierbij werden we geholpen door studenten maritieme archeologie van de universiteit van Southampton. Na de najaars- en winterstormen zal bekeken worden of deze manier van conservering een kans van slagen heeft of niet...

3 jaar later, van 4 oktober tot 8 oktober 2002 hebben er weer activiteiten plaatsgevonden rondom het gestrande wrak. De MIM is erin geslaagd vijftien zelfgemaakte zandrollen te plaatsen rond de boeg. Deze rollen moeten het wrak op z'n plaats houden en daarmee behoeden voor verder verval. Het is nu afwachten of de zandrollen stevig genoeg blijven liggen. Een eerdere proef met zandzakken is mislukt. Die spoelden de bodem in waardoor de boeg steeds verder omhoog kwam. Het bovenstuk van het schip staat nu bloot aan erosie.

Ook werd er nog gedoken tijdens hoog water op de vermoedelijke ankerplaats in Pevensey Bay waar het schip geankerd heeft voordat het bij Hastings in het drijfzand strandde.

Anker van het VOC schip `De Amsterdam` en het basiskamp aan de kust van Hastings

Voor het verslag met conclusies lees in rapportages het eindrapport.