Meetsysteem onder water

Waar gemeten wordt, worden fouten gemaakt. Dit geldt zeker voor het meten onder water bij slechte zichtomstandigheden. Soms blijft een meetlint achter een obstakel hangen. Het lint maakt een bocht en de duiker leest een te hoge waarde af. Ook sluipen er fouten in de metingen door het verkeerd aflezen van het meetlint. Deze fouten kunnen veroorzaakt worden door het slechte zicht of door concentratieverlies ten gevolge van vermoeidheid door inspanning en koude.

In de jaren zeventig is in Engeland tijdens de scheepsopgraving van de in 1545 gezonken Mary Rose gezocht naar een methode om het probleem van optredende meetfouten te ondervangen. De Brit Nick Rule heeft hiervoor het computerprogramma webit ontwikkeld. Dit programma elimineert meetfouten en bepaalt aan de hand van de gecorrigeerde meetwaarden vervolgens de coordinaten van de meetpunten.
Aan de basis van het programma staat het gegeven dat een driehoek wiskundig bepaald is als men de lengtes van de zijden kent. Wanneer onder water de onderlinge afstand tussen een aantal punten wordt gemeten ontstaat, bij een grafische weergave van de gemeten punten met de bijbehorende afstanden, een aaneengesloten spinneweb van driehoeksstructuren. Hieraan ontleent het programma zijn naam. In elke gemeten afstand zit echter een fout. Deze kan te verwaarlozen zijn of van grote invloed op het resultaat. De fouten zijn niet aan te wijzen zonder de ontstane driehoeken te berekenen en in samenhang te vergelijken. Met behulp van webit rekent de computer de driehoeken door. Met de posities van de (hoek)punten wordt binnen het programma net zolang geschoven tot een wiskundig optimale situatie is ontstaan. Tijdens deze bewerkingsfase, waarbij webit zowel de fouten aangeeft in gemeten afstanden als in de te bepalen punten, worden de metingen gecorrigeerd en de coordinaten van het meetpunt berekend.

Bij de opgravingen van o.a. een Romeinse brug in de Maas bij Cuijkk is deze vorm van inmeten een groot succes gebleken. De AWN/LWAOW en onze stichting Mergor in Mosam geven daarom zo nu en dan cursussen aan (onderwater)amateurarcheologen die onder andere dan dit meetsysteem in de praktijk kunnen toepassen.